14 Temmuz 2021 tarihli ve 7332 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan Hayvanları Koruma Kanunu ve Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Değişikliğe dair Kanun”) uyarınca 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda (“Kanun”)  çeşitli  değişiklikler yapılmıştır. Ayrıca, yapılan değişikliklerle birlikte hayvanların korunması amaçlayan birtakım idari ve cezai yaptırımlar getirilmiştir.

Öncelikle, yapılan değişikliklerle hayvan sahiplerinin sorumluluk kapsamının genişletildiği görülmektedir. 5199 sayılı Kanun’un 4. maddesinin son bendinde yapılan değişiklik uyarınca kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını dijital kimliklendirme yöntemleri ile kayıt altına aldırmak ile yükümlüdür. Kedi ve köpek sahipleri en geç 31 Aralık 2022’ye kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle bu kayıt yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır. Bu kapsamda henüz mevcut olmayan dijital kimlik altyapısının da hazırlanarak kimlik üzerinden bilgilere ulaşılabilmesinin de önemini vurgulamak gerekir.

Ev hayvanlarının terki fiili ise Kanun’un 14. Maddesinde düzenlenen yasaklar arasına eklenmiş hayvan sahiplerinin sorumluluk kapsamı bu yolla genişlemiştir. Kaldı ki yasak olmasa dahi ev hayvanlarının terk edilmemesi gerekmektedir. Zira ev yaşamına alışmış bir hayvanın sokakta var olma ve/veya sağlıklı yaşama şansı yok denecek kadar azdır.

Bunların yanı sıra, yine 4. maddede yapılan bir diğer değişiklik uyarınca sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması amacı ile bakımlarını ve tedavilerini gerçekleştirmek üzere belediyelere yeni birtakım yükümlülükler getirilmiştir.  Bu doğrultuda, yerel yönetimler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması için hayvan bakımevleri kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlayacak ve eğitim çalışmaları yapacaktır. Ayrıca yerel yönetimler, ilgili karar organının uygun görmesi halinde hayvan hastanesi kuracaktır. Kanun’un ek maddesi uyarınca bakımevlerinde rehabilitasyon sürecini tamamlayan hayvanlar veri tabanına kaydedilecek ve belediye tarafından alındıkları ortama bırakılmaları önceliği ile hayata kazandırılacaktır. Rehabilite edilmemiş sahipsiz köpekler ise belediyeler tarafından hayvan bakımevlerinde veya geçici ünitelerde kısırlaştırılarak veri tabanına kaydedilecektir. Kısırlaştırılmak üzere bakımevlerine veya geçici ünitelere alınan köpeklerin doğal ortamlarına bırakılmadan önce sağlıklarına kavuşmaları öncelik olarak belirlenmiştir.

Ek madde 2 ile 14 Temmuz 2021 tarihinden sonra hayvanların kullanıldığı yunus parklarının ve kara ve su sirklerinin kurulması ise yasaklanmıştır. Bu yasağın mevcut işletmelere yansıması ise şu şekilde olmuştur; mevcut işletmeler, herhangi bir nedenle eksilen hayvan sayısını tamamlama ya da artırma, yeni şube açma gibi yollarla kapasite artırımına gidemeyecekleri gibi üretim de yapamayacaklardır. Aynı zamanda ilgili işletmeler,  Tarım ve Orman Bakanlığı’nın (“Bakanlık”), izni olmaksızın işletme hakkını devredemeyecektir. Ayrıca, yapılan değişiklikler neticesinde bu işletmeler on yılın sonunda faaliyetlerine son verecektir.

Kanun’un 10. Maddesinde yapılan değişiklik uyarınca ev hayvanı satış yerlerinde (“Petshop”) kedi ve köpek bulundurulması da yasaklanmıştır. Petshoplarda yalnızca Bakanlıkça izin verilen ev hayvanı üretim yerlerindeki kedi ve köpeklerin satışı yapılabilecektir. Ancak bu hüküm Kanun’un yürürlük tarihinden 1 yıl sonra uygulanacak olup, 14 Temmuz 2022 tarihinde yürürlüğe girecektir. Kanaatimizce bu son derece yerinde bir düzenlemedir.

Halk için tehlike arz eden türlerden sayılabilecek olarak nitelendirilen Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasilerio türlerini veya bunların melezlerini üreten, sahiplenen, sahiplendiren, barındıran, besleyen, takas eden, sergileyen, hediye eden ve bunların Türkiye’ye girişini, satışını ve reklamını yapan kişilere idari para cezası verilecektir. Ayrıca bu hayvanlara el konulacak ve bu hayvanlar belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecektir. Bu cinslerin genetik olarak tehlikeli olduğu bilimsel açıdan tartışma konusu olup kanaatimizce cinsinden ziyade herhangi bir hayvanın şiddet eğilimli eğitimine yönelik düzenleme yapılması yerinde olurdu. Zira yanlış eğitim ile her cins hayvan tehlikeli hale gelebilmektedir.

Kanun’un 4. Maddesine yapılan ekleme ile hayvanlara cinsel saldırıda bulunmak ve tecavüz etmek yasaklanan fiiller arasına alınmıştır. Ek olarak, değişiklik öncesinde kabahat niteliğinde olan hayvanlara işkence yapmak, zalim ve acımasız muamelede bulunmak, öldürmek, hayvanlara cinsel saldırıda bulunmak fiilleri değişiklik ile suç olarak tanımlanmıştır. Bir ev hayvanının kasten öldürülmesi durumunda 6 aydan 4 yıla kadar hapis cezası verilebilecektir. Ayrıca hayvanlara cinsel saldırıda bulunulması, tecavüz edilmesi halinde kişi ise 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası alacaktır. Yine aynı şekilde bir ev hayvanına işkence edilmesi veya acımasız ve zalimce muamelede bulunulması halinde de kişiye 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilebilecektir. Suç kapsamına alınması olumlu bir gelişme olmakla birlikte ayrıca bu cezaların en ağır şekilde uygulanması ve arttırılması gerektiği görüşündeyiz.

Konu ile ilgili herhangi bir sorunuz olduğu takdirde lütfen bizimle info@heuvels-uras.com e-mail adresinden iletişime geçiniz.